Trung Quốc đang “vung tiền” mua thiện cảm ASEAN ?

Cơn ác mộng về ASEAN của Trung Quốc có lẽ sẽ trở nên tồi tệ hơn do trong 2 tháng nữa, một quan chức Việt Nam, rất có khả năng là nhà ngoại giao kì cựu Lê Lương Minh, sẽ đảm nhiệm vị trí Tổng thư ký ASEAN với nhiệm kỳ 3 năm.

Vị trí này được các nước ASEAN đảm nhiệm luân phiên theo thứ tự bảng chữ cái. Trong 3 năm qua, đại diện của Thái Lan là ông Surin Pitsuwan đã giữ chức Tổng thư ký ASEAN. Nhiệm kỳ của ông sẽ hết vào ngày 1/1/2013.

Không giống như các cuộc họp khác, hội nghị thượng đỉnh gần đây nhất của ASEAN có các đại diện đến từ 8 quốc gia khác theo cái được gọi là Diễn đàn hàng hải ASEAN mở rộng. Các quốc gia ngoài ASEAN đến tham dự bao gồm Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand, Nga và Hoa Kỳ.

Chớp thời cơ hiếm hoi mà tất cả các nước có tranh chấp chủ quyền hàng hải tụ họp chung vào một diễn đàn, các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ đã đề xuất rằng diễn đàn này nên được tổ chức thường niên để giải quyết các cuộc tranh chấp hàng hải và chủ quyền trong khu vực.
Các quan chức ASEAN đã nhiệt tình đón nhận đề xuất này của Mỹ.

Theo tuyên bố chính thức của ASEAN được công bố hôm 7/10,“Các nước thành viên ASEAN đề xuất rằng tổng thư ký ASEAN nên tiến hành một cuộc nghiên cứu và đưa ra các đề xuất về việc thể chế hóa diễn đàn hàng hải ASEAN”.

Tâm điểm chú ý của diễn đàn là giải pháp tránh một cuộc xung đột với Trung Quốc.

“Các nước thành viên ASEAN đã đưa ra một bản đánh giá tình hình hợp tác và an ninh hàng hải trong khu vực vào thời điểm hiện này và chia sẻ các quan điểm về triển vọng và thách thức đối với vấn đề hợp tác hàng hải”, tuyên bố này cho biết.

“Các nước đặc biệt nhấn mạnh việc tôn trọng luật pháp quốc tế trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 và các sáng kiến của ASEAN trong Tuyên bố Bangkok 1967, Hiệp ước Bali, Hiệp ước hợp tác hữu nghị Đông Nam Á 1976, Tuyên bố ứng xử trên biển của các bên trên Biển Đông 2002 và Các nguyên tắc 6 điểm về Biển Đông vừa được thông qua”.

Trung Quốc vẫn kiên quyết bác bỏ việc áp dụng luật quốc tế hay luật lệ của khu vực để giải quyết tuyên bố chủ quyền của mình về Biển Đông. Bắc Kinh cũng phản đối kịch liệt bất kỳ nỗ lực nào đưa các cuộc tranh chấp của các thành viên ASEAN với Trung Quốc trở thành vấn đề chung của ASEAN trong khi có tới 4 trong số 10 thành viên ASEAN đang tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc. Trung Quốc mong muốn giải quyết tranh chấp với từng quốc gia một.